ΓΕΝΙΚΑ
Τα τελευταία χρόνια από το 2008, περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια επενδύθηκαν παγκοσμίως, στην έρευνα και την παραγωγή φαρμάκων που χορηγούνται δια της ρινικής οδού με εκνέφωμα (spray). Τέτοια φάρμακα είναι η καλσιτονίνη για την οστεοπόρωση, η δεσμοπρεσσίνη για την ενούρηση και οι τριπτάνες για την ημικρανία.
Τώρα ένα καινούριο φαρμακευτικό προϊόν κυκλοφορεί εδώ και λίγο καιρό και στην Ελλάδα, το οποίο παρέχει θεραπεία, δια της ρινικής οδού, για τον παροξυσμικό πόνο των ενηλίκων που βρίσκονται ήδη σε θεραπεία χρόνιου καρκινικού πόνου με οπιοειδή βραδείας απελευθέρωσης και μακράς διάρκειας δράσης.
ΠΑΡΟΞΥΣΜΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ
Ο παροξυσμικός πόνος είναι ένα ξαφνικό επεισόδιο μετρίου ως ισχυρού σε ένταση πόνου, σε κάποιον ασθενή με ελεγχόμενο στη διάρκεια του 24ωρου, χρόνιο πόνο. Τα χαρακτηριστικά του παροξυσμικού πόνου είναι η μέτρια προς ισχυρή ένταση, η ταχεία κορύφωση (2-3 λεπτά) και η μικρή διάρκεια (μέσος όρος 60 λεπτά). Μπορεί να προκληθεί από κάποια κίνηση ή δραστηριότητα ή είναι αυτόματος και απροσδόκητος. Ο αθεράπευτος παροξυσμικός πόνος προκαλεί δυσμενέστατη επίδραση στη ψυχολογία του ασθενούς, άγχος, φόβο και ελάττωση της ποιότητας ζωής του.
Σύμφωνα με διάφορες μελέτες 95% περίπου των ασθενών με καρκινικό πόνο βιώνει καθημερινά παροξυσμικό πόνο. Από αυτούς τα 2/3 δεν έχουν ικανοποιητική αντιμετώπιση. Ο μέσος όρος επεισοδίων που συμβαίνουν καθημερινά είναι 3-4. 87% των ασθενών ανέφεραν ότι ο παροξυσμικός πόνος επηρεάζει δυσμενώς τη ζωή τους, τον ύπνο τους, τη δυνατότητά τους να περπατήσουν και να επικοινωνήσουν με άλλους ανθρώπους.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΥ
Το φάρμακο που χορηγείται για την αντιμετώπιση του παροξυσμικού πόνου είναι οπιοειδές και ονομάζεται φεντανύλη. Στην Ελληνική αγορά κυκλοφορεί με τη μορφή στοματικού τροχίσκου (γλειφιτζούρι) και υπογλώσσιου δισκίου.
Το νέο σκεύασμα, που εδώ και λίγο καιρό κυκλοφορεί και στην Ελλάδα, είναι φεντανύλη (instanyl) που χορηγείται δια της ρινικής οδού, με ειδική δοσιμετρική αντλία, με τη μορφή ρινικού εκνεφώματος. Ο τύπος της δοσιμετρικής αντλίας είναι ο VP7D, και παράγεται από την εταιρεία Valois Pharma’s, η οποία κατασκευάζει αντλίες εκνεφώματος που χρησιμοποιούνται παγκοσμίως για τη συστηματική και τοπική χορήγηση φαρμάκων. Η VP7D αντλία χορηγεί με ακρίβεια και ασφάλεια προκαθορισμένες ανά συσκευή δόσεις φεντανύλης (50,100,200 mcg/dose).
ΤΡΟΠΟΣ ΧΡΗΣΗΣ – ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΥ
Μέχρι τέσσερα επεισόδια παροξυσμικού πόνου μπορεί να αντιμετωπιστούν καθημερινά, καθένα από αυτά με όχι παραπάνω από δύο ξεχωριστές δόσεις. Η δεύτερη δόση χορηγείται 10 λεπτά μετά από την πρώτη, εφόσον ο πόνος επιμένει. Θα πρέπει να υπάρχει ένα μεσοδιάστημα τουλάχιστον 4 ωρών πριν την αντιμετώπιση του επόμενου παροξυσμικού επεισοδίου πόνου.
Η αρχική δόση που επιλέγεται είναι 50mcg και επαναλαμβάνεται μετά από 10 λεπτά εφόσον είναι αναγκαίο. Εάν με αυτόν τον τρόπο δεν επιτυγχάνεται ικανοποιητική ανακούφιση από τον πόνο, η αμέσως διαθέσιμη υψηλότερη δόση (100mcg) επιλέγεται για το επόμενο επεισόδιο.
Το πλεονέκτημα του νέου τρόπου χορήγησης της φεντανύλης είναι η ταχύτατη δράση της λόγω της γρήγορης απορρόφησης από τη συστηματική κυκλοφορία, αμέσως μετά το ρινικό ψεκασμό και την απορρόφηση από το ρινικό βλεννογόνο. Επιπλέον πλεονέκτημα είναι η ευκολία χρήσης του από τους ασθενείς οι οποίοι μπορούν να έχουν ένα αποτελεσματικότατο και λειτουργικό όπλο στην μάχη τους με τον παροξυσμικό πόνο.
ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Το φάρμακο συνταγογραφείται από ειδικούς ιατρούς με εμπειρία στη θεραπεία ασθενών, με χρήση οπιοειδών φαρμάκων. Απαιτείται ειδική συνταγή ναρκωτικών ουσιών.
Το φάρμακο αντενδείκνυται σε ασθενείς που δεν λαμβάνουν ήδη οπιοειδή σταθερής αποδέσμευσης, σε βαριά αναπνευστική ανεπάρκεια, σε βαριά αποφρακτική πνευμονοπάθεια, σε ακτινοβολία του προσώπου και σε επαναλαμβανόμενη επίσταξη.
